Mấy năm qua， Tết Nguyên đán thường có ngày 30 Âm lịch， chị Đoàn Thùy Trang (Đống Đa， Hà Nội) có thêm thời gian để chuẩn bị cho gia đình một cái Tết tươm tất. Tuy nhiên， ngày cuối cùng của năm nay là 29 tháng Chạp nên chị Trang phải đẩy sớm mọi kế hoạch hơn bình thường.

"Tôi tra lịch thì thấy 8 năm liền sẽ không có ngày 30 Tết"， chị Trang nói.

Giao thừa Tết Nguyên đán 2025 sẽ diễn ra vào đêm thứ ba， ngày 28/1 Dương lịch， tức 29 tháng Chạp năm Giáp Thìn. Từ năm 2025 đến năm 2032， giao thừa năm nào cũng sẽ diễn ra vào ngày 29 tháng Chạp， không có ngày 30.

Theo nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn， điều này không có gì là kỳ lạ mà là do chu kỳ vận hành của Mặt Trăng quanh Trái Đất.

Âm lịch được tính theo chu kỳ quay của Mặt Trăng. Ánh sáng của Mặt Trăng mà chúng ta nhìn thấy là nhờ sự phản xạ lại một phần ánh sáng nhận được từ Mặt Trời. Vì Mặt Trăng di chuyển quanh Trái Đất nên không phải chúng ta luôn nhìn thấy toàn bộ mặt được chiếu sáng. Vì vậy nên có hiện tượng tròn，địt nhau dưới bếp khuyết… của Mặt Trăng.

Chu kỳ pha (chu kỳ thời gian Mặt Trăng hoàn thành một vòng quay quanh Trái Đất và trở lại trạng thái ban đầu) không phải đúng 30， cũng không phải đúng 29 ngày mà là xấp xỉ 29，53 ngày.

"Điều này có nghĩa là thời điểm Mặt Trăng hoàn toàn tròn lần này tới điểm hoàn toàn tròn tiếp theo là khoảng 29，53 ngày. Vậy nên các tháng Âm lịch thay phiên nhau có 29 hoặc 30 ngày để bù trừ sao cho khớp với chu kỳ"，tai go88 win ông Sơn nói.

Tháng Chạp năm 2024 chỉ có 29 ngày (Ảnh: Hồng Anh).

 Cũng theo chuyên gia này， để làm chuẩn， các nhà thiên văn phương Đông trước đây đã lấy mốc thời điểm hoàn toàn không Mặt Trăng mỗi tháng - thường gọi là điểm "sóc".

Điểm sóc này là khi Mặt Trăng ở vị trí mà toàn bộ phần được chiếu sáng của nó không hướng chút nào về phía Trái Đất (trong tiếng Anh gọi là "New Moon"/trăng mới). Điểm sóc này rơi vào ngày nào thì ngày đó được chọn là ngày mùng 1 của tháng Âm lịch.

Tháng Chạp của năm Giáp Thìn có điểm sóc (theo các tính toán chính xác về thiên văn học) rơi vào 5h26 ngày 31/12/2024 (giờ Hà Nội).

Nếu cộng thêm 29，53 ngày thì điểm sóc tiếp theo là khoảng hơn 18h ngày 29/1/2025 (thực tế là 19h35， do còn nhiều yếu tố khác gây ra dao động trong độ dài của chu kỳ Mặt Trăng). Ngày 29/1 trở thành ngày đầu tiên của tháng - ngày đầu năm mới-  của năm Ất Tỵ 2025.

 Ngày ngay trước đó là ngày 29 tháng Chạp. Vì thế ngày 29 đó trở thành ngày cuối cùng của năm trước. Với cách tính tương tự như vậy， chúng ta có thể ra được kết quả tương đối chính xác cho ngày đầu năm của các năm tiếp theo.

Sự trùng hợp trên nằm ở chỗ đến hết năm Tân Hợi (đầu năm 2032， chuẩn bị sang năm Nhâm Tý) sẽ không có đêm giao thừa nào rơi vào đêm 30 tháng Chạp mà luôn dừng ở ngày 29.

"Trên thực tế， đây hoàn toàn chỉ là trùng hợp do quy ước của con người khi chúng ta tiếp tục làm phép tính cộng nêu trên (cùng một số hiệu chỉnh bằng quan sát thiên văn)"， ông Sơn nhấn mạnh.

Theo chuyên gia， sự trùng hợp này không gây ảnh hưởng tới chu kỳ thời tiết， có chăng chỉ liên quan tới thói quen sinh hoạt và các hoạt động chuẩn bị cho những ngày Tết.

Thực tế， việc một tháng nào đó trong năm luôn là tháng thiếu hoặc luôn là tháng đủ trong vài năm liền không hề là chuyện hiếm.

Đón giao thừa vào 29 tháng Chạp thường gây ra cảm giác hụt hẫng vì nhiều người có thói quen coi đêm 30 mới là giao thừa， cũng như thói quen sắp xếp lịch mua sắm， liên hoan cuối năm thường nhìn vào lịch âm.

Nhiều người muốn có thêm ngày 30 Âm lịch để được thong thả chuẩn bị Tết， có thời gian gần gũi bên gia đình nhiều hơn.